วิกฤตเศรษฐกิจจีน เทียบกับญี่ปุ่นยุค 80s หรือจีนกำลังจะเข้าสู่ทศวรรษ(s)ที่สูญหายแบบญี่ปุ่น
ภาวะเศรษฐกิจของประเทศจีนกำลังเผชิญกับความท้าทายหลายประการในปี 2023 รวมถึงการเติบโตที่ชะลอลง หนี้สินที่เพิ่มขึ้น วิกฤตอสังหาริมทรัพย์ และการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ บางคนได้เปรียบเทียบสถานการณ์นี้กับวิกฤตเศรษฐกิจของญี่ปุ่นในช่วงทศวรรษ 80s
.
ในโพสนี้เราจะเปรียบเทียบสถานการณ์ปัจจุบันของจีนกับญี่ปุ่นในยุค 80s โดยจะไล่ไปตามหัวข้อ เพื่อเรียนรู้จากอดีต
.
การเติบโตที่ชะลอลง
.
เศรษฐกิจของทั้งจีนและญี่ปุ่นในยุคนั้นต่างเติบโตอย่างรวดเร็วเป็นเวลากว่า 30 ปี โดยที่ ญี่ปุ่นในยุคนั้นได้อานิสงส์การเติบโตจากการฟื้นตัวหลังสงครามโลกและได้รับการช่วยเหลือจากสหรัฐอเมริกา ในช่วงปลายยุค 60s ญี่ปุ่นเองก็ได้อานิสงค์จากเงินเยนที่อ่อนตัวส่งออกสินค้าต่างๆไปยังทั่วโลก ส่งผลให้เศรษฐกิจเติบโต
.
ขณะที่จีนเองก็เติบโตจากการปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจยุคเติ้งเสี่ยวผิง ช่วงปี 1979 ที่เน้นประกาศเปิด “เขตพิเศษเพื่อการส่งออก”(เซินเจิ้น) ซึ่งทั้งสองกรณีนั้นเติบโตได้จากเม็ดเงินลงทุนจากต่างชาติเข้ามาสร้างฐานการผลิตในเนื่องจากค่าแรงที่ถูก และเศรษฐกิจทั้งสองต่างพึ่งพาการส่งออกเป็นหลักในการเติบโต
.
ซึ่งคู่ค้าอันดับหนึ่งที่ทั้งสองประเทศเกินดุลก็คือสหรัฐอเมริกา โดยสหรัฐก็ได้มีความพยายามจัดการเรื่องนี้ สำหรับญี่ปุ่น สหรัฐได้จัดทำ Plaza accord ในปี 1985 เพื่อให้ค่าเงินสหรัฐอ่อนลง เพื่อลดการนำเข้าจากญี่ปุ่น ในส่วนของจีนก็มีเรื่องสงครามการค้ากับสหรัฐในปี 2018 ทำให้การเติบโตของสองประเทศชะลอตัวลง
.
หนี้สินที่เพิ่มขึ้น
.
อีกส่วนที่สำคัญในการเติบโตของเศรษฐกิจคือหนี้สิน โดยทั้งสองประเทศมีระดับหนี้สินที่สูงและเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ญี่ปุ่นมีหนี้สินมหาศาลจากฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์ในช่วงทศวรรษ 80s ธนาคารให้สินเชื่อจำนวนมากแก่ผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์และนักลงทุน ซึ่งใช้เงินเพื่อซื้อและเก็งกำไรที่ดินและอสังหาริมทรัพย์
.
ขณะที่ฝั่งจีนที่เศรษฐกิจเติบโตในอัตราเฉลี่ย 10% ต่อปีเป็นเวลากว่าสามทศวรรษ นำไปสู่ความต้องการสินเชื่อที่เพิ่มขึ้นจากภาคธุรกิจและผู้บริโภค และรัฐบาลจีนลงทุนอย่างหนักในโครงสร้างพื้นฐานและโครงการอื่นๆ ซึ่งช่วยกระตุ้นการเติบโตทางเศรษฐกิจก็มีส่วนทำให้หนี้สินเพิ่มขึ้น
.
แม้ทั้งสองจะดูคล้ายกันแต่ฝั่งของจีนนั้นดูรุนแรงกว่ามากเนื่องจากจีนมีปัญหาเรื่อง Shadow banking และ เงินกู้รัฐบาลท้องถิ่น แถมตัวเลข GDP ของจีนนั้นเป็นเพียงแค่การประมาณตัวเลขจริงอาจจะต่ำกว่านี้อีกมาก ทำให้หนี้สินโดยรวมต่อ GDP ของจีนอาจจะสูงกว่า ญี่ปุ่นในยุค 80s อยู่มาก
.
วิกฤตอสังหาริมทรัพย์ (และตลาดหุ้น)
.
ผลของ Plaza accord ส่งผลให้คนญี่ปุ่นเองรวยขึ้นมากเนื่องจากค่าเงินที่แข็งขึ้น บริษัทต่างๆก็เพิ่มเงินลงทุน ทำให้การบริโภคของญี่ปุ่นเติบโตส่งให้ผลให้ในช่วง 1985-1991 เศรษญี่ปุ่นโตถึงปีละ 5% การที่คนร่ำรวยขึ้นอย่างรวดเร็วนำไปสู่การเก็งกำไรในสินทรัพย์ต่างๆ ในยุคนั้นแทบทุกคนเล่นหุ้น คนทั่วไปก็ซื้อบ้านหรือคอนโดเพื่อเก็งกำไร ส่งผลให้ราคาสินทรัพย์ต่างๆพุ่งขึ้นแบบไม่มีหยุด คล้ายกับในยุคต้มยำกุ้งของบ้านเรา โดยรัฐบาลญี่ปุ่นเองก็ได้พยายามจะชะลอเศรษฐกิจในช่วงปี 1989 แต่ทำได้ช้าไป
.
ช่วงต้นปี 1990 ดัชนี Nikkei ก็ได้ปรับตัวลดลงกว่า 50% ราคาที่ดินต่างๆก็ปรับตัวลดลงอย่างมาก บริษัทต่างๆก็ลดการลงทุน และคนทั่วไปก็หยุดใช้เงิน ส่งผลให้เศรษฐกิจชะลอตัวลงเป็น Death spiral กล่าวคือ
.
บริษัทต่างๆลดการลงทุนและการจ้างงาน > เงินเดือนลดลง > ผู้บริโภคลดการใช้จ่ายลง > บริษัทต่างๆลดการลงทุนและการจ้างงาน > …
.
ขณะที่ฝั่งจีนเอง ฟองสบู่ตลาดหุ้นก็เกิดขึ้นและแตกไปสองรอบในปี 2008 และ 2015 ในช่วงปัจจุบันแม้ตลาดหุ้นจีนเองไม่ได้แพงแต่ราคาเองก็ยังถูกลงอย่างต่อเนื่อง ตามปัญหาเศรษฐกิจ
.
ในส่วนของตลาดอสังหาริมทรัพย์มีปัญหาฟองสบู่มานานกว่าสิบปี และรัฐบาลเองก็เข้ามาควบคุมได้ช้าเกินไปจนกลายเป็นฟองสบู่ลูกใหญ่ พอเจอกับการระบาดของ Covid 19 ประกอบกับ นโยบาย Three red lines เป็นตัวกระตุ้นทำให้ฟองสบู่อสังหาแตก ส่งผลให้เศรษฐกิจจีนเกิดการชะลอตัวลง
.
แม้ตลาดอสังหาริมทรัพย์ของจีนจะใหญ่กว่าญี่ปุ่นมาก แต่ยังมีการเก็งกำไรที่น้อยกว่าญี่ปุ่นในยุคนั้น และมีการ Leverage ที่ต่ำกว่าหากเทียบกับญี่ปุ่นในยุค 80s หรือ สหรัฐในช่วงปี 2008 โดยการซื้ออสังหาริมทรัพย์ของจีนนั้นกว่า 80% ของผู้ซื้อได้ซื้อด้วยเงินสด(จากสำนักข่าวจีน) และหากจะผ่อนต้องวางเงินดาวน์ไว้สูงมาก ทำให้โอกาสที่ฝั่งผู้ซื้อจะทิ้งการผ่อนไปมีน้อยกว่า หากรัฐบาลสามารถเพิ่มสภาพคล่องให้ Developer สามารถสร้างให้เสร็จได้ก็จะสามารถส่งมอบให้ผู้ซื้อได้
.
แต่ปัญหาที่สำคัญคือ…..
บทความนี้ยังไม่จบ อ่านบทความนี้ และรับสิทธิประโยชน์อื่น ๆ ที่ กลุ่ม Exclusive
อยากสมัครลอง 1 เดือนก่อน
https://forms.gle/caVRtU4muLveyNyF6
สมัครรายปีคุ้ม ๆ จุก ๆ แถมเสื้อ+ แก้วไปใช้ฟรีด้วย
https://forms.gle/Zq3uLovcQriffL237
